Шопан Ата мешіті - Қазақстанның батысында Каспий теңізінің жағалауында орналасқан ең көне сәулет ескерткіштерінің бірі. Мұнда ұлы діни қайраткер Қожа Ахмет Яссауидің шәкірттерінің бірі болған ұлы сопы, философ және мистик Шопан Ата жерленген. Ежелгі аңыздарға сәйкес, Шопан Ата әйгілі қазақ ағартушысы, сопы, діни қайраткер және батыр Бекет атаның ұстазы және рухани ұстазы болған. Бұрыннан қалыптасқан дәстүр бойынша, барлық сенушілер бастапқыда Шопан Ата мешітіне жіберіледі, содан кейін ғана Бекет Ата қорымына барады.

Ежелгі аңыз бойынша ұлы Қожа Ахмет Ясауи барлық шәкірттеріне садақтан аспанға атуды бұйырды. Жебе құлаған жерде оқушылар мешіт салып, исламды уағыздауы керек болды. Шопан Ата жебесі Шопан ата кейіннен ұстазының асатаяғын тапқан Маңғыстауға түсті. Бұл жерде сегіз жүз жылдан астам уақытқа созылған әдемі тұт ағашы өсті. Тағы бір әдемі аңызда Шопан Ата жебесі өте бай адамның үйінің жанында құлағанын айтады, ол кейінірек оны қой табынына шопан ретінде жұмысқа жалдады. Бұл байдың жалғыз шарты Шопан Ата тегін жұмыс істейді, бірақ егер табында ақ қозылар туылса, Шопан Ата оларды төлем ретінде алатын болған. Бірінші жылы табында ақ қозылар дүниеге келді. Соңында, бай жас жігітке қызын ұзатты. Бірнеше жылдан кейін Шопан ата бір кездері шопан болып жұмыс істеген жерде жерасты мешітін тасқа қашады. Шопан ата мен оның әйелінің екі ұлы мен қызы дүниеге келді. Шопан ата өмір бойы адамдарға көп көмектесті және халыққа жақсы естелік қалдырды.

Ежелгі ғибадатхана жау тау сілеміндегі жартаста ойылған. Тарихшылар мешіттің құрылысын он үшінші – он төртінші ғасырлар деп белгілейді. Қорымның жанында ежелгі Бекет Ата мешіті және ескі Масат Ата қорымы орналасқан.

Қорымның жанында көптеген жерлеу орындары бар өте үлкен учаске бар (олардың  саны шамамен төрт мың). Бұл жерлеулер тарихшылардың айтуы бойынша оныншы-он төртінші ғасырларға жатады. Сол кезде осы аумақта оғыз-қыпшақ халқы қоныс тепкен.

Тарихшылар сәулет ескерткіші ғибадат орталығы ретінде салынған деп санайды. Мешіт ғимараты 12 бөлек бөлмеден тұрады. Бұл бөлмелердің әрқайсысының өзіндік функционалды мақсаты бар. Кейбір бөлмелер әртүрлі діни рәсімдерге арналған, ал басқалары іс-әрекетті оқыту және ағарту үшін қолданылады, ал басқалары әртүрлі шаруашылық қажеттіліктер үшін қажет.

Мешіттің негізгі орталық бөлмесі - тікбұрышты пішінді шағын зал. Бөлмедегі жарық төбедегі дөңгелек жарық саңылауы арқылы енеді, ол бөлменің салыстырмалы ортасына сәл ауысады. Бөлменің дәл ортасында екі ұзын ағаш тіректер орналасқан. Қажылар бұл жер қасиетті деп саналады. Бұл бөлменің оң жақ шетінен жоғары шегі бар тағы бір шағын бөлме орналасқан.

Бөлменің сол жағында кәбіррхана ойылған. Аңыз бойынша жерлеу орнында ұлы сопы Шопан ата жерленген. Тауашадан сәл алыс-кішкентай сайға апаратын есік бар. Перде кіреберісінің жанында кәбірхана орналасқан. Аңыз бойынша, әулиенің қызы осында жерленген. Мешіттің негізгі залының қабырғаларының толық еніне негізінен қажыларға арналған екі үлкен бөлме ойылған. Жартастағы кесілген қабырғалар өрескел өңделген және декормен безендірілмеген.

Жерасты мешітінің астында құдық бар. Тарихшылардың пікірінше, біраз уақыттан кейін мұнда екінші мешіт салынды. Ол негізгі мешіттің шығыс жағында орналасқан. Екінші мешіт үшін бөлек кіреберіс бар, намаз залы ғимараттың көлденең жағында орналасқан және михрабпен оңтүстікке қарайды.

Шамамен 5-7 минуттан кейін сіз құдықты таба аласыз. Аңыз бойынша, бұл құдықтағы су қасиетті және көптеген ауруларды емдейді деп саналады. Құдықтан алыс емес жерде керемет 800 жылдық тұт ағашы өседі. Туристер онымен жиі суретке түсіп, оны құшақтап, тілектер айтады. Жерасты мешітіне кірер алдында, әдетте, қарапайым ауыл үйіне ұқсайтын үйге барады. Бұл үйде осы тарихи орындардың мұрасын қолдайтын қажылар тұрады.

Жазда Маңғыстаудың қасиетті жерлеріне барғанда, өзіңізбен бірге бас киім, күн көзілдірігі мен бөтелкедегі суды алуды ұмытпаңыз. Жазда бұл жерлерде ауа-райы өте ыстық және құрғақ, бұл күн соққысын тудыруы мүмкін. Егер сіз мешіттің айналасындағы жерлеу орындарын зерттеуді жоспарласаңыз, ыңғайлы аяқ киім алыңыз.

Мешіттің сыртында суретке түсіруге рұқсат етіледі,бірақ жерасты мешітінің ішінде суретке түсіруге рұқсат етілмейді. Мешіт пен қасиетті жерлерге бару үшін жабық киімді таңдап, қысқа шалбарлардан мен белдемшелерден, футболкалар мен ашық иықтары бар көйлектерден аулақ болу ұсынылады.

Шопан Ата мешітінің орналасқан жері

Шопан Ата мешіті Маңғыстау облысының Қарақия ауданында орналасқан. Ең жақын елді мекен-Сенек кенті, шамамен 20 шақырым жерде орналасқан. Ежелгі заманнан бері бұл жерлерде Хорезмнің ескі керуен жолы өтті. Жақын маңдағы ең ірі қала - Ақтау, ол батысқа қарай шамамен 210 шақырым жерде орналасқан. Мұнда жетудің ең ыңғайлы тәсілі - көлікті пайдалану немесе автобуспен туристік топта мешітке бару. Ақтаудан Шопан ата қорымына дейінгі жол шамамен 3 сағатты алады. Экскурсия әдетте туристерге алдымен Шопан ата жерасты мешітіне, содан кейін Бекет ата қорымына барумен ұсынылады. Егер сіз Ақтаудан таңғы 7-де кетсеңіз, түн ортасына дейін қалаға ораласыз. Адамдар Бекет ата мешітінің жанындағы қажыларға арналған тегін жатақханада түнеуге жиі тоқтайды.

Алдыңғы мақалалар

Духовный комплекс “Отпан тау” - это памятник старины под открытым небом. За…